Trách nhiệm hình sự chấm dứt khi nào quy định 2023?

Pháp luật hình sự sẽ nằm trong hệ thống pháp luật quốc gia, được quy định về những tội phạm, có hành vi phạm tội và cũng được chế tài theo mức hình phạt đối với từng loại tội phạm. Trách nhiệm hình sự được xem là một trong những vấn đề lí luận khá là phức tạp. Ở thời điểm hiện nay giữa những nhà luật học vẫn còn tồn đọng nhiều quan điểm khác nhau. Xin mời các bạn độc giả cùng tìm hiểu qua bài viết của luật sư Thái Dương để hiểu và nắm rõ được những quy định về “Trách nhiệm hình sự chấm dứt khi nào” có thể giúp các bạn độc giả hiểu sâu hơn về pháp luật.

Căn cứ pháp lý

• Bộ luật Hình sự 2015

Định nghĩa trách nhiệm hình sự

Trách nhiệm hình sự là một dạng trách nhiệm pháp lý, là hậu quả pháp lý bất lợi mà người phạm tội phải gánh chịu trước Nhà nước do việc người đó thực hiện tội phạm. Là kết quả của việc áp dụng các quy phạm pháp luật hình sự, được thể hiện ở bản án kết tội của Tòa án có hiệu lực pháp luật, hình phạt và một số biện pháp cưỡng chế hình sự khác do luật hình sự quy định.

Đặc điểm của trách nhiệm hình sự của người phạm tội

Từ khái niệm trách nhiệm hình sự, có thể rút ra một số đặc điểm của trách nhiệm hình sự như sau:

– Trách nhiệm hình sự là hậu quả pháp lí cùa việc thực hiện hành vi phạm tội. Hậu quả này chỉ phát sinh khi có người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội bị pháp luật hình sự cấm hoặc không thực hiện những nghĩa vụ mà pháp luật hình sự bắt buộc phải thực hiện.

– Trách nhiệm hình sự (TNHS) chỉ có thể được xác định bằng trình tự đặc biệt theo quy định của pháp luật mà các cơ quan tiến hành tố tụng có nghĩa vụ phải thực hiện.

– Trách nhiệm hình sự được biểu hiện cụ thể ở việc người phạm tội phải chịu biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nhà nước là hình phạt – biện pháp tước bỏ hoặc hạn chế ở họ một số quyền hoặc lợi ích hợp pháp.

– Trách nhiệm hình sự mà người phạm tội phải gánh chịu là trách nhiệm đổi với Nhà nước chứ không phải đối với người, hay tổ chức mà quyền hoặc lợi ích hợp pháp của họ bị hành vi phạm tội trực tiếp xâm hại.

– Trách nhiệm hình sự phải được phản ánh trong bản án hay quyết định có hiệu lực pháp luật của toà án.

Trách nhiệm hình sự chấm dứt khi nào?

Theo quan niệm truyền thống cũng như quy định trước đây của Bộ luật Hình sự Việt Nam, trách nhiệm hình sự là trách nhiệm của cá nhân người phạm tội. Tuy nhiên, để phù hợp với xu hướng chung của thế giới cũng như tình hình thực tế của Việt Nam, Bộ luật hình sự năm 2015 quy định bổ sung trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại. Theo đó, trách nhiệm hình sự không còn là trách nhiệm của riêng cá nhân mà bao gồm trách nhiệm hình sự của cá nhân và trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại. Hai loại trách nhiệm hình sự này tuy khác nhau nhưng có quan hệ mật thiết vì đều xuất phát từ tội phạm cụ thể đã được cá nhân thực hiện. Do vậy, nghiên cứu trách nhiệm hình sự là nghiên cứu trách nhiệm hình sự của cá nhân người phạm tội và trên cơ sở đó nghiên cứu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại.

Miễn trách nhiệm hình sự là không phạm tội đúng không?

Theo các quy định nêu trên thì miễn trách nhiệm hình sự là việc miễn truy cứu trách nhiệm hình sự cho người phạm tội nếu hành vi phạm tội hoặc người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử.

Miễn TNHS  được áp dụng đối với trường hợp, trước khi hành vi phạm tội bị phát giác, người phạm tội đã:

– Tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm

– Cố gắng hạn chế hậu quả của tội phạm đến mức thấp nhất

Như vậy, người được miễn trách nhiệm hình sự là người có hành vi phạm tội nhưng được miễn truy cứu TNHS trong những trường hợp nhất định, được pháp luật cho phép chứ không phải người không phạm tội. 

Việc miễn trách nhiệm hình sự có thể do cơ quan điều tra, viện kiểm sát hoặc tòa án áp dụng, tùy theo từng giai đoạn của vụ án.

Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội có được miễn trách nhiệm hình sự

Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là tự mình không thực hiện tội phạm đến cùng, tuy không có gì ngăn cản.

Căn cứ theo quy định tại Điều 16 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 thì:

Người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm.

Tuy nhiên, trong trường hợp hành vi người đó thực hiện có đủ yếu tố để cấu thành một tội phạm khác thì người này phải chịu trách nhiệm hình sự về tội đó.

Chi tiết xin liên hệ: Công ty Luật Thái Dương FDI Hà Nội

Điện thoại: 0866 222 823

Email: luatthaiduonghanoi@gmail.com

Website: https://luatthaiduonghanoi.com

Fanpage: https://www.facebook.com/luatthaiduongfdihanoi

Địa chỉ: Tòa nhà Licogi 13, Số 164 Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội