CÔNG TY LUẬT TNHH
THÁI DƯƠNG FDI HÀ NỘI

Tư vấn luật Hình sự

Tại sao phải tử hình bằng tiêm thuốc độc? Quy trình tử hình

  • cal 22/12/2023

Tử hình là một hình thức tước đi quyền sống của con người khi họ phạm tội rất nghiêm trọng được quy định trong pháp luật hình sự của Việt Nam. Lựa chọn hình thức tử hình bằng tiêm thuốc độc được xem là hình phạt nhẹ nhàng, nhân đạo đối với người tử tù hơn so với hình thức tử hình bằng xử bắn. Bài viết “Tại sao phải tử hình bằng tiêm thuốc độc? Quy trình tử hình” dưới đây Công ty Luật TNHH Thái Dương FDI Hà Nội xin giới thiệu với bạn đọc về quy trình tử hình bằng tiêm thuốc độc. Mong bạn đọc đón nhận!

Hình phạt trong Bộ luật Hình sự

Trong Bộ luật Hình sự thì hình phạt sẽ bao gồm: hình phạt chính và hình phạt bổ sung.

+ Hình phạt chính: cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, trục xuất, tù có thời hạn, tù chung thân, tử hình.

+ Hình phạt bổ sung: cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định; cấm cư trú; quản chế; tước một số quyền công dân; tịch thu tài sản; phạt tiền khi không áp dụng hình phạt chính; trục xuất khi không áp dụng hình phạt chính.

Đối với mỗi tội phạm thì người phạm tội chỉ bị áp dụng một hình phạt chính và có thể bị áp dụng một hoặc một số hình phạt bổ sung.

Hình phạt được quy định trong Bộ luật Hình sự là những biện pháp để trừng trị và giáo dục cải tạo nhưng phải được thực hiện dựa trên cơ sở về tính chất và mức độ phạm tội, độ tuổi, giới tính, trình độ văn hóa và các đặc điểm nhân thân khác của người chấp hành án.

Hình phạt tử hình là một hình phạt cưỡng chế nghiêm khắc nhất và áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng thuộc một trong nhóm các tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia, xâm phạm đến tính mạng của con người, các tội phạm về ma túy, tham nhũng và một số tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác do Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định. Khi áp dụng hình phạt tử hình thì người bị kết án không thể tham gia vào quá trình cải tạo, giáo dục cũng như không còn khả năng tái hòa nhập với xã hội và việc áp dụng hình phạt này cần phải cần thẩn. Vì hình phạt này có tính chất là không thể khắc phục được trong trường hợp đã được thi hành án. Sau đó dù có chứng minh người đó có bị vô tội hay không thì không thể làm cách nào để người chết sống lại được.

Không phải mọi tội phạm đặc biệt nghiêm trọng được quy định trong Bộ luật Hình sư đều áp dụng hình phạt tử hình. Tại khoản 2 và khoản 3 Điều 40 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), hình phạt này không áp dụng đối với:

(1) Người dưới 18 tuổi khi phạm tội

(2) Phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi

(3) Người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử 

(4) Người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.

Mặc dù, hình phạt tử hình có mục đích là ngăn ngừa người bị kết án phạm tội mới cũng như ngăn ngừa người khác phạm tội nhưng quy định tại điều này cho thấy rằng đây là một trong những chính sách khoan hồng của Đảng và Nhà nước ta đối với người phạm tội. 

Tại sao tử hình phải tiêm thuốc độc?

Bản thân hình phạt tử hình là một trong những hình phạt vô cùng nghiêm khắc và nặng nề nhất trong Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Khi thực hiện hình phạt tử hình bằng hình thức xử bắn thì sẽ có một đội thi hành án tử hình bao gồm khoảng năm tay súng mà mục tiêu của họ là tim của người tử tù trong khoảng cách không quá 10m và người đội trưởng sẽ bắn phát súng vào não của người tử tù để chấm dứt mạng sống của người tử tù. Chúng ta có thể hình dung ra được là hình phạt xử bắn quả thực rất ghê rợn và đáng sợ. Hình phạt này cần thực hiện một cách nhanh chóng, dứt khoát tránh gây đau đớn cho tử tù cả về thể xác lẫn tinh thần và gây ám ảnh về mặt tâm lý, tư tưởng cho những người thực hiện quá trình thi hành án.

Thi hành hình phạt tử hình bằng tiêm thuốc độc phần nào đã thể hiện tính nhân đạo và khoan hồng trong chính sách quản lý của Nhà nước đối với người phạm tội nguy hiểm cho xã hội vì bớt đau đớn, bớt sợ hãi hơn cho người bị thi hành án tử hình; ít gây đau thương hơn đối với thân nhân của người phạm tội và giữ nguyên được thi thể của người bị kết án hơn so với hình thức xử bắn. Vì sự man rợ của hình thức xử bắn cho nên Luật Thi hành hình sự năm 2019 và Nghị định 43/2020/NĐ-CP có quy định về thi hành án tử hình bằng hình thức tiêm thuốc độc. Thực ra Luật Thi hành án hình sự năm 2011 và Nghị định 82/2011/NĐ-CP cũng đã quy định về việc áp dụng hình thức tử hình bằng tiêm thuốc độc nhưng do chưa đảm bảo về điều kiện về thuốc và cơ sở vật chất nên phải tạm dừng thi hành án tử hình đối với tử tù một thời gian dài.

Việc lựa chọn hình thức tiêm thuốc độc thì phải sử dụng một nguồn kinh phí không nhỏ từ Ngân sách Nhà nước cấp trong dự toán ngân sách hằng năm của Bộ Công an; Bộ Quốc phòng; Công an tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Cơ quan thi hành án hình sự quân khu và tương đương theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước. Do đó, hình thức xử bắn vẫn là hình thức tử hình được sử dụng nhiều nhất. 

Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu có trách nhiệm chi trả khoản bồi dưỡng cho những người tham gia thi hành án tử hình theo quy định tại Điều 3 Nghị định 43/2020/NĐ-CP, chi phí mai táng được quy định tại Điều 7 Nghị định 43/2020/NĐ-CP và chi phí khác phục vụ công tác thi hành án tử hình.

 

Quy trình thi hành án tử hình bằng phương thức tiêm thuốc độc

Thi hành án tử hình là quá trình mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện việc tước bỏ quyền sống của người chấp hành án theo đúng quy định của pháp luật. Quy trình thi hành án tử hình phải thực hiện đúng theo quy định tại Điều 82 Luật Thi hành án hình sự năm 2019 và Nghị định 43/2020/NĐ-CP ngày 08 tháng 04 năm 2020 quy định về thi hành án tử hình bằng hình thức tiêm thuốc độc.

Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày ra quyết định thi hành án thì Chánh án Tòa án đã ra quyết định thi hành án phải ra quyết định thành lập Hội đồng thi hành án tử hình do Chánh án hoặc Phó Chánh án Tòa án đã ra quyết định thi hành án làm Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình. Quyết định thành lập Hội đồng thi hành án tử hình phải ghi rõ ngày tháng năm ra quyết định; họ tên, chức vụ của người ra quyết định; căn cứ quyết định; họ tên, chức vụ của người tham gia Hội đồng.

Những loại thuốc tiêm được sử dụng cho thi hành án tử hình bao gồm: thuốc làm mất tri giác, thuốc làm liệt hệ vận động, thuốc làm ngừng hoạt động của tim. Một liều thuốc sẽ bao gồm cả 03 loại thuốc đó và dùng cho 01 người.

Thuốc sử dụng cho thi hành án tử hình do Bộ Y tế cấp theo đề nghị của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng.

Thứ nhất, trước khi thi hành án, Hội đồng thi hành án tử hình phải kiểm tra danh bản, chỉ bản, hồ sơ lý lịch của người chấp hành án tử hình. Trường hợp người chấp hành án là Hội đồng phải kiểm tra các tài liệu liên quan đến điều kiện không thi hành án tử hình theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)

Thứ hai, trước khi đưa ra thi hành án tử hình thì người chấp hành án được ăn, uống, viết thư, ghi âm lời nói gửi lại cho người thân của mình.

Thứ ba, trình tự thi hành án tử hình được thực hiện như sau:

+ Dựa vào quyết định thi hành án tử hình và yêu cầu của Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình, Cách sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp hoặc Vệ binh hỗ trợ tư pháp thực hiện áp giải người chấp hành án đến nơi làm việc của Hội dồng thi hành án tử hình.

+ Thực hiện những yêu cầu của Hội đồng thi hành án tử hình, cán bộ chuyên môn thuộc Công an nhân dân hoặc Quân đội nhân dân tiến hành lăn tay, kiểm tra danh bản, chỉ bản, đối chiếu với hồ sơ, tài liệu có liên quan rồi thực hiện việc chụp ảnh, ghi hình lại quá trình làm thủ tục lăn tay, kiểm tra và lập biên bản. Sau đó, cán bộ chuyên môn sẽ báo cáo về kết quả kiểm tra cho Hội đồng thi hành án tử hình.

+ Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình công bố quyết định thi hành án, quyết định không kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và quyết định không kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, quyết định của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao không chấp nhận kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao hoặc kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, quyết định của Chủ tịch nước bác đơn xin ân giảm hình phạt tử hình.

Sau khi Chủ tịch Hội đồng thi hành án công bố quyết định thì Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp hoặc Vệ binh hỗ trợ tư pháp có nhiệm vụ giao các quyết định trên cho người chấp hành án để người chấp hành án tự đọc. Nếu người chấp hành án không biết chữ hay không biết Tiếng Việt hoặc không tự mình đọc được thì Hội đồng thi hành án tử hình sẽ chỉ định người đọc hoặc phiên dịch các quyết định trên cho người đó nghe. Trong quá trình công bố và đọc các quyết định thì phải được chụp hình, ghi hình và lưu vào hồ sơ thi hành án tử hình.

+ Căn cứ vào lệnh của Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình thì cán bộ chuyên môn do cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu chỉ định thực hiện viện thi hành án và báo cáo kết quả cho Chủ tịch Hội đồng.

Bước 1: Thuốc được sử dụng cho thi hành án tử hình phải được Hội đồng thi hành án tử hình kiểm tra, mở niêm phong và lập biên bản theo quy định.

Bước 2: Người bị thi hành án tử hình được cố định vào giường với tư thế nằm ngửa và bảo đảm không làm cản trở sự lưu thông máu.

Bước 3: Cán bộ trực tiếp thi hành tử hình chịu trách nhiệm việc chuẩn bị đủ 03 liều thuốc (trong đó có hai liều là dự phòng), xác định tĩnh mạch để thực hiện tiêm thuốc còn trường hợp không xác định được tĩnh mạch thì báo cáo Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình để yêu cầu bác sĩ hỗ trợ xác định tĩnh mạch.

Bước 4: Đưa kim tiêm đã nối sẵn với ống truyền nước vào tĩnh mạch đã được xác định theo quy trình:

(1) Tiêm thuốc làm mất tri giác. Sau khi tiêm thuốc xong, cán bộ chuyên môn thực hiện thi hành án tử hình phải tiến hành kiểm tra, nếu người bị thi hành án tử hình chưa mất tri giác thì tiếp tục tiêm thuốc cho đến khi hộ mất tri giác.

(2) Tiêm thuốc làm tê liệt hệ vận động

(3) Tiêm thuốc làm ngừng hoạt động của tim

Bước 5: Kiểm tra hoạt động của tim người bị thi hành án tử hình qua máy điện tâm đồ. Trường hợp sau 10 phút mà người bị thi hành án tử hình chưa chết thì cán bộ kiểm tra phải báo cáo cho Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình để ra lệnh sử dụng thuốc dự phòng.

Mỗi lần tiêm thuốc thì chờ đến 10 phút sau mà người bị thi hành án hình tử hình chưa chết, cán bộ kiểm tra phải báo cáo Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình để ra lệnh tiếp tục sử dụng liều thuốc dự phòng tiêm thuốc lần thứ hai, lần thứ ba.

Trường hợp tiêm hết liều thuốc thứ ba sau mười phút mà người bị thi hành án chưa chết thì Đội thi hành án phải báo cáo Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình ra quyết định tạm dừng thi hành án.

Khi thực hiện tại Bước 3, Bước 4 và Bước 5 thì có thể được thực hiện theo phương pháp tự động hoặc trực tiếp.

Sau khi đã thi hành án tử hình, căn cứ vào lệnh của Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình thì bác sỹ pháp y sẽ tiến hành xác định tình trạng của người đã bị thi hành án tử hình và báo cáo kết quả cho Hội đồng.

Bác sĩ pháp y kết luận người bị thi hành án tử hình đã chết, theo lệnh của Chủ tịch Hội đồng thi hành an tử hình, cán bộ thi hành án tử hình ngừng truyền và đưa kim tiêm, đường ống dẫn ra khỏi người bị thi hành án tử hình.

+ Hội đồng thi hành án tử hình lập biên bản thi hành án rồi báo cáo về quá trình, kết quả thi hành án đến Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và cơ quan quản lý thi hành án hình sự. 

Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu làm thủ tục khai tử tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thi hành án.

+ Cơ quan thi hành án hình sự cấp tỉnh, cơ quan thi hành án cấp quân khu có trách nhiệm bảo quản tử thi, tổ chức mai táng, vẽ sơ đồ mộ người đã bị thi hành án. 

Ủy ban nhân dân cấp xã nơi mai táng cho người đã bị thi hành án có nhiệm vụ phối hợp với cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu trong việc mai táng và quản lý mộ của người đã bị thi hành án tử hình.

+ Trong thời hạn 03 ngày làm việc từ ngày thi hành án, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu sẽ thực hiện việc thông báo cho thân nhân của người đã bị thi hành án biết.

Thứ tư, sau khi đã hoàn thành xong quy trình thi hành án tử hình thì người đại diện của người bị thi hành án tử hình làm đơn xin nhận tử thi của người bị thi hành án tử hình gửi cho Chánh án Tòa án đã ra thông báo trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông báo.

Đơn xin nhận tử thi về mai táng phải có đầy đủ những nội dung sau: 

(1) Họ tên và địa chỉ người nhận tử thi

(2) Quan hệ với người bị thi hành án

(3) Cam kết bảo đảm yêu cầu về an ninh, trật tự, vệ sinh môi trường và tự chịu chi phí

Người làm đơn phải đảm bảo đơn này có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú. Trường hợp người bị thi hành án tử hình là người nước ngoài thì đơn phải có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền hoặc cơ quan đại diện của nước mà người đó mang quốc tịch và được dịch sang Tiếng Việt.

Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn xin nhận tử thi về mai táng của thân nhân hoặc người đại diện của người thi hành án tử hình thì Chánh án Tòa án đã ra quyết định thi hành án tử hình phải thông báo bằng văn bản về việc chấp nhận hoặc không chấp nhận cho nhận tử thi về mai táng. Trường hợp Chánh án Tòa án không chấp nhận đơn xin nhận tử thi về mai táng thì phải nêu rõ lý do.

 

Chi tiết liên hệ

Công ty Luật Thái Dương FDI Hà Nội

Điện thoại: 0866 222 823

Email: luatthaiduonghanoi@gmail.com

Website: https://luatthaiduonghanoi.com

Fanpage: https://www.facebook.com/luatthaiduongfdihanoi

Địa chỉ: Tòa nhà Licogi 13, Số 164 Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội.


Bài viết liên quan