Nhờ người khác viết hộ di chúc có được không?

Căn cứ Điều 634 Bộ luật dân sự 2015 có quy định như sau:

Trường hợp người lập di chúc không tự mình viết bản di chúc thì có thể tự mình đánh máy hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.

Việc lập di chúc bằng văn bản có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 631 và Điều 632 của Bộ luật này.

Như vậy, bạn có thể nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc của mình, tuy nhiên phải có hai người làm chứng và di chúc phải đúng với quy định của pháp luật.

Căn cứ Điều 632 Bộ luật này có quy định về người làm chứng cho việc lập di chúc như sau:

Mọi người đều có thể làm chứng cho việc lập di chúc, trừ những người sau đây:

1. Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc.
2. Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc.
3. Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.

Căn cứ Điều 631 Bộ luật này nội dung của di chúc được quy định như sau:

1. Di chúc gồm các nội dung chủ yếu sau:

a) Ngày, tháng, năm lập di chúc;

b) Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;

c) Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;

d) Di sản để lại và nơi có di sản.

2. Ngoài các nội dung quy định tại khoản 1 Điều này, di chúc có thể có các nội dung khác.

3. Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu, nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được ghi số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.

Trường hợp di chúc có sự tẩy xóa, sửa chữa thì người tự viết di chúc hoặc người làm chứng di chúc phải ký tên bên cạnh chỗ tẩy xóa, sửa chữa.

VD: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đứng tên ông nội tôi, nhưng bây giờ ông tôi không còn đủ khả năng để lập di chúc, mặc dù còn minh mẫn nhưng không đủ sức tự viết. Vậy nên, bà nội tôi có thể lập di chúc cho các con trong khi ông nội sắp qua đời không? nếu không thì phải làm như thế nào? 

Việc lập di chúc để lại tài sản thừa kế được pháp luật về dân sự điều chỉnh. Trong trường hợp của ông nội bạn muốn để lại di chúc cho con cháu nhưng không đủ sức viết di chúc mặc dù còn minh mẫn thì ông có thể lập di chúc với hình thức di chúc miệng theo quy định tại Điều 692 Bộ luật Dân sự 2015 hoặc lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc UBND cấp xã theo quy định tại Điều 636 Bộ luật Dân sự:

 “Điều 629. Di chúc miệng

 Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng.

 Sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.”

 “Điều 636. Thủ tục lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã

 Việc lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã phải tuân theo thủ tục sau đây:

 Người lập di chúc tuyên bố nội dung của di chúc trước công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã. Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã phải ghi chép lại nội dung mà người lập di chúc đã tuyên bố. Người lập di chúc ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc sau khi xác nhận bản di chúc đã được ghi chép chính xác và thể hiện đúng ý chí của mình. Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã ký vào bản di chúc.

 Trường hợp người lập di chúc không đọc được hoặc không nghe được bản di chúc, không ký hoặc không điểm chỉ được thì phải nhờ người làm chứng và người này phải ký xác nhận trước mặt công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã. Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã chứng nhận bản di chúc trước mặt người lập di chúc và người làm chứng.”

 Bởi vì di chúc thể hiện ý chí của người có di sản muốn định đoạt tài sản sau chi chết, do đó, di chúc này phải do chính người có di sản lập hoặc được lập bởi người khác theo quy định của pháp luật. Vì vậy, không có quy định cụ thể về việc bà nội bạn thay ông bạn lập di chúc, do đó bà nội sẽ không thể tiến hành lập di chúc thay ông nội bạn được.

Người viết hộ di chúc có đồng thời là người làm chứng việc lập di chúc hay không?

Vấn đề lập di chúc bằng văn bản thông qua người khác và người làm chứng cho việc lập di chúc được quy định tại Điều 632 và 634 Bộ luật dân sự 2015. Theo đó:

Điều 634. Di chúc bằng văn bản có người làm chứng

Trường hợp người lập di chúc không tự mình viết bản di chúc thì có thể tự mình đánh máy hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.

Việc lập di chúc bằng văn bản có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 631 và Điều 632 của Bộ luật này.

“Điều 632. Người làm chứng cho việc lập di chúc

Mọi người đều có thể làm chứng cho việc lập di chúc, trừ những người sau đây:

1. Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc.
2. Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc.
3. Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.”

Như vậy, căn cứ vào quy định trên, trường hợp bạn không thể tự mình viết ra bản di chúc, bạn có thể nhờ người viết hộ nội dung di chúc theo nguyện vọng, mong muốn của bạn truyền đạt lại. Cháu của người bạn giúp bạn viết ra nội dung di chúc có thể đồng thời là người làm chứng nếu thỏa mãn các điều kiện trên đây về người làm chứng cho việc lập di chúc. Tuy nhiên, ngoài người cháu này, còn phải có thêm một người khác cũng đồng thời chứng kiến quá trình lập di chúc thì di chúc của bạn mới được pháp luật công nhận.

Khi lập di chúc có cần thiết sự tham gia của người làm chứng hay không?

Căn cứ theo Điều 633, Điều 634, Điều 635 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về di chúc bằng văn bản không có người làm chứng; di chúc bằng văn bản có người làm chứng; di chúc có công chứng hoặc chứng thực như sau:

“Điều 633. Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng

Người lập di chúc phải tự viết và ký vào bản di chúc.

Việc lập di chúc bằng văn bản không có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 631 của Bộ luật này.

Điều 634. Di chúc bằng văn bản có người làm chứng

Trường hợp người lập di chúc không tự mình viết bản di chúc thì có thể tự mình đánh máy hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.

Việc lập di chúc bằng văn bản có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 631 và Điều 632 của Bộ luật này.

Điều 635. Di chúc có công chứng hoặc chứng thực

Người lập di chúc có thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực bản di chúc.”

Như vậy, không bắt buộc lập di chúc phải có người làm chứng, tùy theo nhu cầu mà có thể lựa chọn hình thức nên trên. Nếu như mẹ bạn lựa chọn việc lập di chúc bằng văn bản có người làm chứng thì người làm chứng cần đáp ứng những điều kiện theo quy định pháp luật.

Người làm chứng di chúc cần đáp ứng những điều kiện như thế nào?

Căn cứ theo Điều 632 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người làm chứng cho việc lập di chúc như sau:

“Mọi người đều có thể làm chứng cho việc lập di chúc, trừ những người sau đây:

1. Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc.
2. Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc.
3. Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.”

Như vậy khi chọn người làm chứng di chúc cho mẹ bạn thì cần lưu ý không chọn những đối tượng được nêu ở quy định trên.

Nội dung di chúc có người làm chứng phải có những nội dung gì?

Căn cứ theo Điều 631 Bộ luật Dân sự 2015 thì di chúc bao gồm các nội dung sau:

“1. Di chúc gồm các nội dung chủ yếu sau:

1. a) Ngày, tháng, năm lập di chúc;
2. b) Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;
3. c) Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;
4. d) Di sản để lại và nơi có di sản.
5. Ngoài các nội dung quy định tại khoản 1 Điều này, di chúc có thể có các nội dung khác.
6. Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu, nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được ghi số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.

Trường hợp di chúc có sự tẩy xóa, sửa chữa thì người tự viết di chúc hoặc người làm chứng di chúc phải ký tên bên cạnh chỗ tẩy xóa, sửa chữa.”

Như vậy, di chúc có người làm chứng cũng phải đáp ứng được các nội dung như các di chúc khác theo quy định trên.

Hiệu lực của di chúc có người làm chứng được xác định như thế nào?

Căn cứ theo khoản 1 Điều 634 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hiệu lực của di chúc như sau:

“1. Di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế.

2. Di chúc không có hiệu lực toàn bộ hoặc một phần trong trường hợp sau đây:

a) Người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc;

b) Cơ quan, tổ chức được chỉ định là người thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Trường hợp có nhiều người thừa kế theo di chúc mà có người chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc, một trong nhiều cơ quan, tổ chức được chỉ định hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế thì chỉ phần di chúc có liên quan đến cá nhân, cơ quan, tổ chức này không có hiệu lực.

3. Di chúc không có hiệu lực, nếu di sản để lại cho người thừa kế không còn vào thời điểm mở thừa kế; nếu di sản để lại cho người thừa kế chỉ còn một phần thì phần di chúc về phần di sản còn lại vẫn có hiệu lực.
4. Khi di chúc có phần không hợp pháp mà không ảnh hưởng đến hiệu lực của các phần còn lại thì chỉ phần đó không có hiệu lực.
5. Khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có hiệu lực.”

Như vậy thì di chúc có người làm chứng cũng có hiệu lực kể từ thời điểm mở thừa kế như các loại di chúc hợp pháp khác.

Chi tiết xin liên hệ:

Công ty Luật Thái Dương FDI Hà Nội

Điện thoại: 0866 222 823

Email: luatthaiduonghanoi@gmail.com

Website: https://luatthaiduonghanoi.com / http://luatsugioivietnam.vn/

Fanpage: https://www.facebook.com/luatthaiduongfdihanoi

Địa chỉ: Tòa Le Capitole, số 27 Thái Thịnh, Đống Đa, Hà Nội